ไตรยางค์
ไตรยางค์
ไตรยางค์ หรือ อักษรสามหมู่ คือ การจำแนกตัวอักษรออกเป็น 3 หมู่ โดยการแยกตามเสียงของอักษรนั้นๆ คือ อักษรสูง อักษรกลาง และอักษรต่ำ
ไตรยางค์มีการจัดหมวดหมู่เพื่อแบ่งพยัญชนะไทยออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้
1.อักษรสูง หมายถึง พยัญชนะกลุ่มหนึ่งที่มีรูปปกติเป็นเสียงสูงทั้งหมด ซึ่งเป็นการพิจารณาเฉพาะรูปพยัญชนะเท่านั้น โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผันเสียงวรรณยุกต์ไปในแบบเดียวกัน อักษรสูงมีทั้งหมด 11 ตัว ได้แก่ ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส ห
การผันวรรณยุกต์
คำเป็น
o คำเป็นที่ใช้อักษรสูงเป็นพยัญชนะต้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงจัตวา เช่น ขาว ฉัน ถู ผี ไฝ เสือ หู ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้เอก จะมีเสียงเอก เช่น ขู่ ขี่ ฉี่ ถ่อม ผ่อน ใฝ่ เสื่อ โห่ ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเสียงโท เช่น ไข้ ถ้า ผู้ ฝ้าย เสื้อ ห้า ฯลฯ
o ไม่นิยมผันด้วยไม้ตรีและไม้จัตวา
คำตาย
o คำตายที่ใช้อักษรสูงเป็นพยัญชนะต้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงเอก เช่น ขบ ขด ขัด ฉุด ถัก ผัก ฝึก สด หาด ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเสียงโท เช่น (มั่ก) ขั้ก ข้ะ ข้าก ฯลฯ
o ไม่นิยมผันด้วยไม้เอก ไม้ตรี และไม้จัตวา
วิธีจำ
ผีฝากถุงข้าวสารให้ฉัน
2.อักษรกลาง หมายถึง พยัญชนะกลุ่มหนึ่งที่มีรูปปกติเป็นเสียงกลางทั้งหมด ซึ่งเป็นการพิจารณาเฉพาะรูปพยัญชนะเท่านั้น
โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผันเสียงวรรณยุกต์ไปในแบบเดียวกัน อักษรกลางมีทั้งหมด 9 ตัว ได้แก่ ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ
การผันวรรณยุกต์
คำเป็น
o คำเป็นที่ใช้อักษรกลางเป็นพยัญชนะต้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงสามัญ เช่น กา จัง โดน ตอม ใบ ปา อาย ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้เอก จะมีเสียงเอก เช่น กี่ จ่า แด่ ต่อ บ่อ ปู่ อ่วม ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเสียงโท เช่น เก้า จ้าว ได้ ตั้ง บ้า เป้ อุ้ม ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้ตรี จะมีเสียงตรี เช่น แก๊ง จุ๊ย ดั๊ม ต๊อง เบ๊ ป๊า อุ๊ย ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้จัตวา จะมีเสียงจัตวา เช่น เก๋า จ๋า ดึ๋ง ต๋อม บ๋า ป๋อง เอ๋ง ฯลฯ
คำตาย
o คำตายที่ใช้อักษรกลางเป็นพยัญชนะต้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงเอก เช่น กัด จิก เด็ก ตบ บก ปาก ออด ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเสียงโท เช่น กู้ด จ้ะ ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้ตรี จะมีเสียงตรี เช่น ก๊ก จั๊ก โด๊บ โต๊ะ บั๊ก ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้จัตวา จะมีเสียงจัตวา เช่น ก๋ะ จ๋ะ ฯลฯ ปัจจุบันไม่ปรากฏการเติมไม้จัตวากับคำตายที่เป็นอักษรกลาง
o ไม่นิยมผันด้วยไม้เอก
วิธีจำ
ไก่จิกเด็กตายเด็ก(ฎ)ตาย(ฏ)บนปากโอ่ง
3.อักษรต่ำ หมายถึง พยัญชนะกลุ่มหนึ่งที่มีรูปปกติเป็นเสียงต่ำทั้งหมด ซึ่งเป็นการพิจารณาเฉพาะรูปพยัญชนะเท่านั้น โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผันเสียงวรรณยุกต์ไปในแบบเดียวกัน อักษรต่ำมีทั้งหมด 24 ตัว ได้แก่ ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฑ ฒ ณ ท ธ น พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ฬ ฮ
อักษรทั้ง 3 หมู่นี้จะมีวิธีการออกเสียงวรรณยุกต์ที่แตกต่างกันแม้ว่าจะมีรูปสระหรือวรรณยุกต์กำกับก็ตามเช่น คำว่า น่า รูปวรรณยุกต์เป็นเสียงเอกแต่เสียงเป็นเสียงวรรณยุกต์โท ส่วนอักษรต่ำทั้ง 24 ตัวนี้ ยังแบ่งออกได้เป็น 2 พวก คือ อักษรคู่และอักษรเดี่ยว ดังนี้
อักษรคู่ มี 14 ตัวได้แก่ พ ภ ฟ ฑ ฒ ท ธ ค ต ฆ ซ ฮ ช ฌ
อักษรต่ำ มี 10 ตัว ได้แก่ ง ญ น ย ณ ร ว ม ฬ ล
การผันวรรณยุกต์
คำเป็น
๐ คำเป็นที่ใช้อักษรต่ำเป็นพยัญชนะต้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงสามัญ เช่น คา เงา ชิง ทำ นอน เรา ฯลฯ
๐ เมื่อผันด้วยไม้เอก จะมีเสียงโท เช่น ค่า แช่ง ท่อน เน่า ล่อง ฯลฯ
๐ เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเสียงตรี เช่น ค้า ช้าง ซ้อม ทิ้ง น้ำ พ้อง ฯลฯ
๐ ตามหลักภาษา ไม่สามารถผันด้วยไม้ตรีและไม้จัตวา
คำตาย
คำตายสระเสียงยาว
๐ คำตายที่ใช้อักษรต่ำเป็นพยัญชนะต้น และสะกดด้วยสระเสียงยาว จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงโท เช่น โคก ชาติ ทอด
ภาพ ลีบ ฯลฯ
๐ เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเสียงตรี เช่น วี้ด ค้าบ ฯลฯ
๐ เมื่อผันด้วยไม้จัตวา จะมีเสียงจัตวา เช่น ค๋าก ม๋าด ฯลฯ ปัจจุบันไม่ปรากฏการเติมไม้จัตวากับคำตายสระเสียงยาวที่เป็นอักษรต่ำ (บางตำราไม่ให้ใช้ไม้จัตวาในกรณีนี้เลย)
๐ ตามหลักภาษา ไม่สามารถผันด้วยไม้เอกและไม้ตรี]คำตายสระเสียงสั้น
๐ คำตายที่ใช้อักษรต่ำเป็นพยัญชนะต้น และสะกดด้วยสระเสียงสั้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงตรี เช่น คะ ชัก นก ทุบ เล็ก
เพียะ ฯลฯ
๐ เมื่อผันด้วยไม้เอก จะมีเสียงโท เช่น ค่ะ มั่ก ฯลฯ
๐ กรณีนี้มีบางคำที่อาจกลายเป็นเสียงเอกในการสนทนา เช่น ค่ะ→ขะ, น่ะ→หนะ, ย่ะ→หยะ, ล่ะ→หละ, ว่ะ→หวะ
๐ เมื่อผันด้วยไม้จัตวา จะมีเสียงจัตวา เช่น ค๋ะ ม๋ะ ฯลฯ ปัจจุบันไม่ปรากฏการเติมไม้จัตวากับคำตายสระเสียงสั้นที่เป็นอักษรต่ำ
(บางตำราไม่ให้ใช้ไม้จัตวาในกรณีนี้เลย)
๐ ตามหลักภาษา ไม่สามารถผันด้วยไม้โทและไม้ตรี
วิธีจำ
ต่ำคู่
พ่อค้าฟันทองซื้อช้างฮ่อ
ต่ำเดี่ยว
งูใหญ่นอนอยู่ ณ ริมวัดโมฬีโลก
อ้างอิง
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น